Maslow Teorisi ve İhtiyaçlar Piramidi Nedir?

Maslow, klinik araştırmalardan esinlenerek davranışların temelinde yatan gereksinimleri inceleyerek, insanın güçlü yönlerinin gerektiği kadar açığa çıkmadığını düşünmüştür ve de bu bağlamda Maslow piramidi kuramını ortaya atmıştır. Kuramın üzerinde durduğu üzere insanların bir şeyi yapmaya karşı gösterdikleri motivasyonun kaynağı kendi ihtiyaçlardır. Ödül ya da ceza aslında o kadar da büyük bir öneme sahiptir.

ihtiyaçlar piramidi

Maslow’un ihtiyaçlar piramidi beş ana kategoriden oluşmaktadır. Bu basamaklar ise şunlardır:

  • Piramidin en altında fizyolojik nitelikte olan ihtiyaçlar bulunmaktadır. Karın doyurma isteği, su ihtiyacı gibi yaşamsal ihtiyaçlar burada yer almaktadır. Bunlar insanın hayatta kalması için en gerekli olan ihtiyaçlarıdır. Bu ihtiyaçlara sahip olmayan birinin diğerlerine sahip olmasının bir anlamı olmadığını savunmaktadır.
  • En altın bir üstünde ise güvenlik ihtiyacı bulunmaktadır. Burası dış tehlikelere karşı korunma ihtiyacını kapsamaktadır. Bu ihtiyacın temeli; korunma, barınacak bir yere sahip olma ve düzeni korumaya olan isteğe dayanmaktadır.
  • Üçüncü basamakta ise sosyal ihtiyaçlar bulunmaktadır. Bunu ise ait hissetme, sevgi, kabul gördüğünü hissedebilmek vb. olan sosyal istekler meydana getirmektedir.
  • Piramidin dördüncü basamağında ise değerli olduğunu hissetme ve saygı duyulduğunun hissedilmesi ihtiyacı yer almaktadır. İnsan bulunduğu yerde saygı duyulmaya gerek duyar. Başarıları tebrik edilen, kendisine saygı gösterilen insanın da buna bağlı olarak kendine güveni artmış olmaktadır. Grupta bulunduğu konumu, başarısını ve nasıl tanındığını kapsayan bu istek iki taraflı olma özelliğine sahiptir. Bireyler bir yandan kendine güvenmek ve saygı da duyabilmek isterken, diğer yandan da diğerlerin de onu aynı bu şekilde görmesini ister.
  • En üstte beşinci basamakta ise kendini potansiyellerini gerçekleştirmeye olan ihtiyaç bulunmaktadır. Bu basamakta kendi potansiyelini bulmaya çalışarak neler yapabileceğini keşfetmektedir. Örnek vermek gerekirse; bilgilerin tamamen yansıtılamadığı düşünülüyorsa ya da beceri ve kabiliyetlerin açığa çıkarılamadığı düşünülüyorsa, oluşan büyük boşluğun hissedilmesi kaçınılmazdır. Yaşamdan ne beklediğimiz, hangi yolu tercih edeceğimiz gibi sorular burada yer almaktadır. Bu basamağa kendini gerçekleştirme çabası denebilmektedir. Maslow bu basamağa ulaşılsa bile herkesin bunu tamamlayabilmesinin mümkün olmadığını düşünmektedir.